Svo má skíta í sjálfs síns bæli að ólíft verði

Idda er aftur í þunglyndi. Hún var nefnilega að horfa á myndina hans Al Gore “Óþægilegur sannleiki”.  Bæði hefur Al fitnað mikið síðan hann hætti í Hvítahúsinu (var alltaf svolítið skotinn í “spítustráknum”) og svo hitt að við virðumst ætla að kafna í eigin úrgangi löngu áður en loftsteinninn drepur okkur. 

Það er vandlifað í þessum heimi. Við þurfum að drag fram lífið á þessari jörðu og það verður ekki gert án þess að nýta ávexti hennar. Á sama tíma þurfum við að stuðla að sjálfbærni í þessari nýtingu svo einhver epli verði eftir fyrir komandi kynslóðir.  Hér gildir sannarlega kjörorðið “Við erfum ekki jörðina frá foreldrum okkar, við erum með hana að láni frá börnum okkar”. Það er þó ljóst að eitthvað þarf að virkja en við erum ekki tilbúin til að fórna öllu í umhverfi okkar til þess að framleiða meiri orku. 

Af þessum sökum finnst Iddu að ætíð skuli hafa tvennt í huga þegar ráðist er í orkuframkvæmdir: a) Að umhverfisáhrif slíkra framkvæmda sé lágmörkuð (t.d. með því að grafa háspennulínur í jörðu – þó það geri rafmagnið nokkrum aurum dýrara) og b) að tryggt sé að hæsta fáanlega verð fáist fyrir orkuna. 

Að selja orku á útsölu til næstu 100 ára er eins og selja dýrmætan þorskafla í gúanó. Það myndi engum detta í hug að gera það. Eða hvað? Erum við að selja orkuna ódýrt? Ég bara veit það ekki. Af einhverjum ástæðum er orkuverðið leyndarmál. Það er sagt svo af viðskiptalegum ástæðum en allir vita,  sem vilja vita, að samkeppnisaðilar vita ábyggilega betur en Landsvirkjun hvaða verði er verið að selja orkuna á hér á landi. Ályktunin hlýtur því að vera sú að það er fyrst og fremst verið að leyna almenningi hér á landi orkuverðinu. Ekki veit það á gott.  

Það er tvennt hins vegar sem við getum verið 100% viss um a) orkuverð í heiminum á eftir að hækka stórlega á komandi áratugum (þegar gengur á olíuforða) og b)verðmæti óspilltrar náttúru á eftir að stóraukast um leið og fleiri vistkerfi eru eyðilögð með athöfnum manna.  Báðar þessar staðreyndir hrópa á aðgát og varkárni þegar kemur að sölu á orkuauðlindum okkar til langs tíma og eyðileggingu íslenskrar náttúru.

Þessar staðreyndir ættu að segja okkur að það er engin ástæða að fara fram með þessu offorsi sem gert er. Þrjú meiriháttar álver sem soga til sín meginhluta þeirrar orku sem við eigum eftir og hagkvæmt er að nýta – það er glapræði! Í þessu tillit er Ísland að fá svipaða stöðu og nýlenduríkin fyrrum. Uppspretta ódýrs hráefnis/orku fyrir stórfyrirtæki. Er þetta framtíðarland Jóns Sigurðssonar? Vel á minnst. Þurfa ekki allir deiluaðilar að setjast niður svo hægt sé að ná sátt um deilumál? Einhliða gjörningur getur aldrei talist sátt – hvað þá heldur þjóðarsátt. Eða hvað? Spyr sú sem ekki veit.

Að lokum eitt sem gamall maður sagði við mig fyrir mörgum árum af öðru tilefni: “Svo má skíta í sjálfs síns bæli að ólíft verði” 

Með Al Gore kveðjum Idda